دنیای نرم افزار دنیای بسیار شگفت انگیز و پیچیده ای است که هر روز در حال آپدیت است. توسعه دهندگان و مهندسین نرم افزار هر روز به دنبال خلق و توسعه پروژه های جذاب تر هستند تا بتوانند در این حوزه به موفقیت برسند. در زمان های قدیم که تکنولوژی های بسیار زیادی برای توسعه پروژه های نرم افزاری وجود نداشت و برنامه نویسان برای مدیریت ورژن ها و نسخه های نرم افزار به مشکلات متعددی برخورد می کردند.
ای مشکل که به صورت جدی مهندسین نرم افزار را درگیر کرده بود، باعث شده بود که در روند توسعه پروژه به سختی بک آپ های گوناگون دریافت کنند و به سختی با یکدیگر کار کنند. گیت راه حل این مشکل بزرگ بود و باعث شد تا برنامه نویسان با استفاده از این ابزار بتوانند ورژن های مختلف نرم افزار را بدون مشکلی توسعه دهند. ما در این مقاله از آکادمی برنامه نویسی کدیاد قصد داریم تا در مورد گیت و گیت هاب به صورت تخصصی صحبت کنیم و همچنین به 10 نکته ی طلایی برای آماده سازی یک گیت هاب حرفه ای هم بپردازیم. اگر به این موضوع علاقه دارید تا پایان این مقاله همراه با باشید …
گیت چیست؟
و اما قبل از اینکه بخواهیم به سراغ مطلب اصلی برویم، بیایید تا به چیستی اصلی تکنولوژی گیت صحبت کنیم. بسیاری از افراد به دلیل مشغله کاری برنامه نویس ها، آن ها را افراد منزوی و گوشه گیر می دانند ولی علی رغم این موضوع تکنولوژی های بسیار جدیدی وجود دارد که می توانند ارتباطات بین برنامه نویس ها را فراهم سازد.
به زبان ساده گیت یک سیستم مدیریت نسخه برای برنامه نویسان است که وظیفه ی آن مدیریت نسخه ها و فراهم سازی ارتباطات بین برنامه نویس ها است که بتوانند از این طریق به صورت آنلاین با همدیگر برای خلق یک نرم افزار تلاش کنند و در ارتباط باشند.
گیت یک نرم افزار Open Source یا منبع باز است که به برنامه نویسان این اجازه رو میدهد تا بتوانند نسخه های نرم افزار خود به سادگی در کنار دیگر برنامه نویسان مدیریت کنند.
گیت هاب چیست؟
شاید سوالی که در این جا ذهن شما را به خود درگیر کرده است این باشد که گیت هاب چیست و چه تفاوتی با گیت دارد؟ به زبان ساده باید بگوییم که گیت هاب یک نرم افزار بصری جذاب برای گیت است. به عبارت دیگر ما برای اینکه بتوانیم از سیستم مدیریت نسخه گیت استفاده کنیم باید حتما به صورت CLI یا Command Line Interface با آن در ارتباط باشیم که این شرایط کمی کار را برای برنامه نویسان سخت تر میکند. در زمان های قدیم که سیستم ها و وب سایت های پویا وجود نداشت، بسیاری از برنامه نویسان برای ارتباط با گیت از خط فرمان استفاده می کردند که می توانست سردرگمی های بسیار زیادی را برای برنامه نویس به ارمغان بیاورد که با خلق گیت هاب این مشکل عملا حل شد.
برنامه نویسان از طریق یک وب سایت و با رابط گرافیکی جذاب می توانند مخزن های کد را به آسانی بسازند و با برنامه نویسان دیگر در ارتباط باشند.
زیبایی و پویایی گیت هاب باعث شده است که درصد بسیار بالایی از برنامه نویسان و توسعه دهندگان از این رابط کاربری به جای گیت به صورت خط فرمان استفاده کنند.
مزایای استفاده از گیت هاب
استفاده از پلتفرم گیت هاب مزایا جذابی برای برنامه نویسان به همراه دارد که آن ها می توانند از این مزیت ها در توسعه پروژه های خود به آسانی استفاده کنند. برخی از این مزیت های جذاب همراه توضیحات در قسمت پایین قابل مشاهده است :
- مدیریت پروژه با قابلیت کنترل نسخه : به برنامه نویسان این اجازه را می دهد تا هرگاه احساس کردند تا به نسخه ی قبلی بازگردند بتوانند این کار را به آسانی انجام دهند که این ویژگی برای شرکت های بزرگ و پیچیده از ضرورت ها می باشد.
- همکاری آسان بین توسعه دهندگان : پلتفرم گیت هاب و ابزار های آن این امکان را برای برنامه نویسان به صورت همزمان فراهم می آورند که بتوانند به صورت لایو شروع به کدنویسی کنند و تغییرات نسخه را توسط دیگر برنامه نویسان به صورت دقیق مشاهده کنند.
- رایگان و Open Source : همه برنامه نویسان به صورت رایگان می توانند از این رابط کاربری گیت استفاده نمایند و از تجربه کار با آن نهایت لذت را ببرند.
- جامعه بزرگ توسعه دهندگان : گیت هاب از آن دسته نرم افزار هایی است جامعه ی بزرگی از برنامه نویسان را به خود اختصاص داده است و این تعداد از توسعه دهندگان را در کنار یکدیگر قرار داده است تا بتواند یک شبکه گسترده و امن ایجاد کند.
برخی دیگر از مزایای استفاده از گیت هاب عبارت اند از :
- پشتیبانی از پلتفرم ها و انواع زبان های برنامه نویسی
- امنیت پیشرفته
- قابلیت میزبانی صفحات وب با Github Pages
- اداره آسان پروژه ها با قابلیت های گوناگون مدیریتی
و …
کاربرد های پلتفرم گیت هاب به زبان ساده
کاربرد های بی نظیر این پلتفرم بصری گیت باعث شده است تا برنامه نویسان بسیار زیادی را از سرتاسر دنیا به خود جذب کند و باعث شود که به آن اعتماد کنند و از قابلیت های جذاب آن برای مدیریت پروژه های گوناگون استفاده نمایند. برخی از این کاربرد های جذاب عبارت اند از :
۱. ذخیره و مدیریت کدها
مثل یک گاو صندوق آنلاین برای کدهای شما عمل میکند. هر زمان بخواهید میتوانید کدهای خود را آپلود، دانلود یا ویرایش کنید.
۲. همکاری روی یک پروژه با دیگران
مثلاً اگر با دوستانتان یک وبسایت یا اپلیکیشن میسازید، همه میتوانند همزمان روی کد کار کنند بدون اینکه به صورت فیزیکی در کنار همدیگر باشید.
۳. بازگشت به نسخههای قبلی کد
اگر تغییراتی دادید و کد خراب شد، به راحتی میتوانید به نسخههای قدیمی تر برگردید (مثل Ctrl+Z اما برای کدنویسی!).
۴. پروژههای متنباز (Open Source)
میتوانید کدهای خود را رایگان در اختیار همه قرار دهید (مثل واتساپ یا لینوکس) یا از پروژههای دیگران استفاده کنید.
۵. پیدا کردن کدهای آماده و یادگیری
میتوانید از بین میلیونها پروژه رایگان، کدهای مورد نیاز خود را پیدا کنید (مثلاً یک بازی ساده، چت بات یا وبسایت و یا هرچیز دیگر).
۶. ساختن رزومه برنامهنویسی
با قرار دادن پروژههای خود در GitHub، یک پورتفولیو آنلاین و دقیق بسازید که برای استخدام یا فریلنسینگ مفید واقع شود.
۷. اتوماتیک کردن کارها (مثل تست کردن کد)
مثلاً میتوانید تنظیم کنید که هر بار کد را آپدیت کردید، به طور خودکار تست شود یا روی سرور اجرا شود.
۸. ساختن وبسایت رایگان (GitHub Pages)
بدون نیاز به هاست پولی، میتوانید وبلاگ، رزومه یا صفحه معرفی پروژه خود را به صورت رایگان با این ابزار گیت هاب منتشر کنید.
۹. گزارش باگ و درخواست ویژگی جدید
اگر کسی از پروژه شما استفاده کرد و مشکلی پیدا کرد یا پیشنهادی داشت، میتواند آن را به شما اطلاع دهد و این ارتباط همواره فراهم می شود.
۱۰. مدیریت پروژه (مثل ترلو اما برای کدنویسی!)
میتوانید لیست کارها، باگها و پیشرفت پروژه را با تیم توسعه در GitHub مدیریت کنید.
نحوه کار با گیت هاب
اگر تا به اینجای کار به پلتفرم گیت هاب علاقه مند شده اید و دوست دارید تا نحوه کار با آن را فرا بگیرید، این قسمت از مقاله برای شما عزیزان است. کار با این پلتفرم بسیار ساده است و فقط نیاز است که وب سایت اصلی آن وارد شوید.
پس از باز شدن وب سایت گیت هاب، شما عزیزان نیازمند ساخت اکانت هستید. اگر قبلا اکانت ساخته اید فقط لازم است که وارد اکانت خود شوید. پس از ورود به داشبورد میتوانید تمام ریپازیتوری ها (مخزن های کد) خود را ببینید و به آن ها دسترسی داشته باشید.
در قسمت داشبورد می توانید روند پیشرفت خود را از طریق یک نمودار مکعبی تماشا کنید. گیت هاب با فراهم سازی بسیاری از امکانات این محیط را برای توسعه دهندگان به ارمغان آورده است تا بتوانند پروژه خود را با دیگر برنامه نویسان با استفاده از ابزار های گوناگون پیاده سازی کنند.
10 نکته ی طلایی برای آماده سازی گیت هاب حرفه ای
ساختن یک پروفایل حرفه ای برای گیت هاب می تواند کمی زمان بر اما پر سود باشد. این روش به شما کمک می کند تا کارفرما های استخدامی این مزیت شما را مشاهده کنند. رعایت این نکته های طلایی برای هر برنامه نویسی که در گیت هاب فعالیت دارد ضروری است. در قسمت پایین می توانید 10 نمونه از نکات طلایی برای ساخت یک پروفایل حرفه ای را مشاهده کنید :
1. ساخت مخزن سازمانی
برای پروژههای تیمی بهتر است از مخزن سازمانی استفاده کنید تا مدیریت دسترسیها ساده تر شود.
2. استفاده از قالبهای استاندارد
برای فایل README، ISSUE_TEMPLATE و PULL_REQUEST_TEMPLATE از قالبهای استاندارد استفاده کنید تا یکپارچگی پروژه حفظ شود.
3. تقسیمبندی مناسب کامیتها
هر کامیت باید فقط یک تغییر خاص را شامل شود و پیام کامیت ها باید گویا و مختصر باشد.
4. مدیریت هوشمند Branch
از شاخه های جداگانه برای توسعه، تست و محصول نهایی استفاده کنید و پس از ادغام، شاخه ها را موقت حذف نمایید.
5. استفاده از گیتهاب Actions
برای فرآیندهای ساخت، تست و استقرار خودکار از گیتهاب Actions استفاده کنید تا زمان توسعه کاهش یابد.
6. مستندسازی دقیق
پروژه را به خوبی مستند سازی کنید و از ابزارهایی مانند ویکی گیت هاب برای توضیح جزئیات استفاده نمایید.
7. بررسی کد منظم
برای هر تغییر مهمی از سیستم pull request استفاده کنید و حداقل یک بازبینی کننده داشته باشید.
8. مدیریت Issues به صورت فعال :
Issues را برچسبگذاری و اولویتبندی کنید و آنها را مرتب پیگیری نمایید.
9. امنسازی پروژه
از ویژگی های امنیتی گیتهاب مانند اسکن خودکار وابستگی ها و بررسی آسیب پذیریها استفاده کنید.
10.استفاده از پروجکتها :
برای مدیریت پیشرفت کار از ابزار پروجکتهای گیت هاب استفاده کنید تا دید بهتری از وضعیت پروژه داشته باشید.
سخن پایانی
در دنیای پرشتاب و پیچیده نرم افزار، ابزارهایی مانند گیت و گیت هاب به عنوان ستونهای اساسی توسعه نرمافزار مدرن عمل میکنند. این پلتفرمها نهتنها مشکلات قدیمی مدیریت نسخهها را حل کردهاند، بلکه انقلابی در شیوه همکاری تیمی و توسعه پروژههای نرمافزاری ایجاد کردهاند. گیت هاب با ترکیب قدرت سیستم کنترل نسخه گیت و رابط کاربری بصری خود، فضایی ایدهآل برای برنامهنویسان فراهم کرده است تا بتوانند ایدههای خود را به واقعیت تبدیل کنند.
امروزه تسلط بر گیت هاب نه تنها یک مهارت ارزشمند، بلکه یک ضرورت برای هر توسعه دهنده حرفهای محسوب میشود. از مدیریت پروژه های کوچک شخصی تا همکاری در پروژه های بزرگ سازمانی، گیتهاب ابزارهای قدرتمندی در اختیار شما قرار میدهد. نکات طلایی که در این مقاله بررسی شد، راهنمای جامعی برای تبدیل پروفایل گیتهاب شما به یک مجموعه حرفهای است.
به یاد داشته باشید که گیتهاب فقط یک ابزار نیست، بلکه جامعهای از توسعهدهندگان است که میتوانید از تجربیات آنها یاد بگیرید و پروژههای خود را به سطح جدیدی برسانید. با بهکارگیری اصول حرفهایسازی گیتهاب، نهتنها کیفیت کار خود را بهبود میبخشید، بلکه فرصتهای شغلی و همکاریهای ارزشمندی برای خود ایجاد میکنید. در نهایت، موفقیت در گیتهاب مستلزم تمرین مستمر، یادگیری مداوم و مشارکت فعال در جامعه توسعهدهندگان است.
سوالات متداول
۱. چرا باید به جای ابزارهای دیگر از گیت هاب استفاده کنیم؟
گیتهای ترکیبی منحصربهفرد از سیستم کنترل نسخه گیت و امکانات پلتفرم آنلاین را ارائه میدهد. برخلاید ابزارهای مشابه، گیت هاب دارای بزرگترین جامعه توسعهدهندگان است (بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر) که امکان همکاری گسترده را فراهم میکند. ویژگیهای منحصر به فردی مانند GitHub Actions برای CI/CD، GitHub Pages برای میزبانی رایگان، و ابزارهای پیشرفته بررسی کد آن را به انتخابی ایدهآل تبدیل کردهاند. همچنین پشتیبانی از پروژههای متنباز به صورت رایگان، آن را از بسیاری رقبا متمایز میسازد.
۲. تفاوت اصلی بین گیت و گیت هاب چیست؟
گیت یک سیستم کنترل نسخه توزیعشده است که به صورت محلی روی سیستم شما اجرا میشود، در حالی که گیتهاب یک سرویس میزبانی مبتنی بر وب برای پروژههای گیت است. به بیان ساده، گیت مانند موتور یک ماشین است که کارهای اصلی را انجام میدهد، اما گیت هاب مانند نمایشگر و امکانات اضافه این ماشین است که استفاده از آن را سادهتر و کاربردیتر میکند. گیت هاب امکاناتی مانند رابط کاربری گرافیکی، ابزارهای همکاری تیمی، و سیستم pull request را اضافه کرده است.
۳. چگونه میتوانم از گیت هاب برای بهبود رزومه کاری خود استفاده کنم؟
یک پروفایل گیتهاب حرفهای میتواند به عنوان نمونه کار دیجیتال شما عمل کند. برای این کار پروژههای کامل و کاربردی با مستندات دقیق (README حرفهای) منتشر کنید ،در پروژههای متنباز مشارکت فعال داشته باشید ، از GitHub Pages برای ساخت پورتفولیو آنلاین استفاده نمایید ،کامیتهای معنی دار با توضیحات واضح انجام دهید ،فعالیتهای شما در نمودار مشارکت (contribution graph) باید پیوسته و منظم باشد.
کارفرمایان امروزه ارزش زیادی برای پروفایلهای گیت هاب فعال قائل هستند.
۴. آیا میتوان از گیت هاب برای پروژههای خصوصی و تجاری استفاده کرد؟
بله، گیت هاب هم برای پروژههای عمومی (رایگان) و هم خصوصی (با اشتراک پولی) مناسب است. در پلن رایگان میتوانید مخزنهای عمومی نامحدود ایجاد کنید، اما برای مخزنهای خصوصی نیاز به اشتراک Pro دارید. بسیاری از شرکتها از گیت هاب Enterprise برای مدیریت پروژههای تجاری خود استفاده میکنند که امکانات امنیتی و مدیریتی پیشرفتهتری ارائه میدهد. برای پروژههای حساس، میتوانید از ویژگیهای امنیتی مانند secret scanning و dependency review استفاده کنید.
۵. بهترین روش برای یادگیری گیت و گیت هاب چیست؟
برای یادگیری موثر گیت و گیت هاب، ابتدا باید مفاهیم پایه مانند کامیت، برنچ و مرج را درک کنید. ایجاد یک حساب کاربری در گیت هاب و شروع به کار با پروژههای شخصی کوچک میتواند تجربه عملی خوبی ایجاد کند. سعی کنید به تدریج با مشارکت در پروژههای متنباز، مهارتهای خود را گسترش دهید. استفاده از منابع آموزشی رسمی گیتهاب مانند مستندات و دورههای GitHub Skills بسیار مفید خواهد بود. یادگیری مفاهیم پیشرفتهتر مانند GitHub Actions و CI/CD را میتوانید به مرور زمان شروع کنید. مهمترین نکته این است که به صورت مداوم تمرین کنید و با چالشهای واقعی در پروژههای مختلف روبرو شوید تا تجربه کسب کنید. به خاطر داشته باشید که تسلط بر این ابزارها نیاز به زمان و صبر دارد، اما با تمرین مستمر قطعاً به نتیجه مطلوب خواهید رسید