جملات شرطی با نام تخصصی Conditional Statments از سری مفاهیم بسیار پرکاربرد در جهان برنامه‌نویسی است. آموزش پی اچ پی (PHP) به‌عنوان یکی از ضروری‌ترین دوره‌های موجود جهت یادگیری زبان‌های تحت وب بوده که به وفور از عبارات شرطی در کدهای خود استفاده می‌کند. در یک تعریف بسیار روان، عملکرد شروط در برنامه‌نویسی و کدزنی را این‌گونه می‌توان بیان کرد: برقراری یا عدم برقراری یک عبارت حاوی متغیرهای گوناگون.
در واقع با مقایسة این متغیرها و بازگرداندن نتیجه مورد نظر، عملیات ادامه پیدا می‌کند. اگر شما نیز دانشجوی نرم‌افزار کامپیوتر هستید یا از علاقه‌مندان دنیای
برنامه‌نویسی به شمار می‌روید، فرصت شرکت در آموزش پی اچ پی رایگان سایت کدیاد را از دست ندهید. در دوره آموزش برنامه نویسی PHP این سایت، بهترین اساتید به کمک شما آمده و مطالب به‌روزی را در نهایت دقت و صحت آموزش می‌دهند.
دلایل استفاده از ساختارهای شرطی در زبان برنامه‌نویسی PHP
استفاده از عبارات شرطی در برنامه‌نویسی، آن‌قدر متداول است که مهم نیست از چه زبانی استفاده می‌شود. در واقع اصلی‌ترین دلیل استفاده از این ساختار، ارائه بهترین نتیجه با رعایت شروط تعیین شده است؛ چرا که این عبارات شرطی بر سرعت کارکرد و بالا بردن دقت کارکرد سایت اثر گذاشته و برنامه را بهینه‌تر می‌کنند. در جلسات آموزش پی اچ پی (PHP) یاد می‌گیریم که خروجی‌های مختلف هر برنامه را با تغییر عبارات شرطی آن ارتقاء داده و به صحیح‌ترین پاسخ ممکن نزدیک کنیم. گاهی ممکن است نیازمند بررسی راه‌های مختلفی باشیم و برای اجرای کدهای نوشته شده، چندین بار شرط‌ها را عوض کنیم.
آموزش پی اچ پی این حسن را دارد که روش‌های گوناگونی برای دریافت خروجی مناسب در اختیار برنامه‌نویسان قرار می‌دهد. اگرچه توجه به این نکته مهم است که هر عبارت شرطی مانند سایر دستورات موجود در کدزنی، الگوریتم مشخص و معینی دارند.
دستورات شرطی در دنیای واقعی
همان‌طور که در فیلم آموزش PHPعنوان شد، دستورات شرطی در دنیای واقعی نیز بسیار تجربه شده و روزانه با تعداد زیادی از آن‌ها روبه‌رو می‌شویم. مانند تغییر دقیقه به ساعت در تایمرهای دیجیتال یا کامپیوترهای هوشمند. هرگاه مقدار دقیقه از ۵۹ بیشتر شد، یک شماره به ساعت اضافه کن. این دستور خود یک پیام یا عبارت شرطی محسوب می‌شود؛ یا در دنیای واقعی داشتن حد نصاب ۱۸ سال تمام و عدم اشتغال به تحصیل، شروطی هستند که برای ورود پسران جوان به دورة سربازی گذاشته شده است.
با چنین مقدمه‌ای به شرح این مدل دستورات در کدنویسی php می‌رویم. در ابتدا از اولین و مهم‌ترین دستور این بخش از آموزش پی اچ پی به زبان ساده شروع می‌کنیم که با عبارت if آغاز می‌شود. ساختارif مانند یک چراغ راهنمای رانندگی است که با درست بودن شرط آمده در پرانتز، دستور مورد نظر انجام شده و در غیر این‌صورت اجازه ادامه کار به کاربر داده نمی‌شود. در ادامه به طریقة استفاده و کاربرد آن پی خواهیم برد.
انجام دستورات صرفاً با برقراری شروط حاصله امکان‌پذیر است.
کاربرد دستور شرطی if و if…else
دستور if شامل یک شرط اصلی با نام condition است که به صورت پیش‌فرض بر روی صفحه ظاهر می‌شود. لازم است این قسمت توسط برنامه‌نویس و برحسب نوع خواستة مورد نظر نوشته شود. افزون بر آن برای ادامة کار شامل یک سری دستورات تکمیل‌کننده است که در صورت برقراری شرط مذکور می‌شود. بدین ترتیب متوجه شدیم که در ساختار if دستورات تنها در صورتی اجرا می‌شوند که شروط آورده شده تائید شده و برقرار باشند.
در غیر این‌صورت شروط لحاظ شده، صحیح نبوده و امکان انجام دستورات آتی وجود نخواهد داشت. در ادامه خواهیم دید کلیه موارد و دستورات تکمیلی پس از فرمان if وارد بخش else خواهد شد. در این قسمت به مرور مثال زده شده در آموزش PHPمی‌پردازیم.
مثال:
<?php
$a=30;
$b=20;
If ($a>$b) {
Echo “a is bigger than b”;
}
?>
در نمونه بالا دو پارامتر a و b را با یکدیگر مقایسه کردیم و به دلیل درست بودن شرط آمده، یعنی بزرگ‌تر بودن مقدار عددی a نسبت به b، عبارت a is bigger than b به‌عنوان خروجی چاپ خواهد شد.
در غیر این صورت با درست نبودن شرط آورده شده، می‌توان از دستور else به‌عنوان ادامه‌دهندة برنامه استفاده کرد. بدین شکل مثال مربوطه در جلسه هشتم از آموزش پی اچ پی (PHP) را ادامه می‌دهیم:
<?php
$a=30;
$b=20;
If ($a>$b) {
echo “a is bigger than b”;
}
else {
echo “ b is bigger than a”;
}
?>
با گرفتن خروجی به خوبی متوجه می‌شویم در صورت برقرار نبودن شرط اول، کرسر به قسمت else دستورات وارد شده و عبارت b is bigger than a را در خروجی نمایش خواهد داد.
نمونه مثال زده شده در آموزش if…else
Syntax عبارت شرطی if … else
در نمونة بالا به خوبی می‌توانیم از قسمت پیش فرض برنامه php، ساختار if یا اگر را فراخوانی کنیم. پیش از انجام این کار، حتما به تعریف پارامترهای مورد نیاز و مقدار دهی آن‌ها بپردازید. در این نمونه مثال پارامترهای ما$a و $b است. سپس شرط مورد نظر را در قسمت condition وارد کرده و آن را داخل پرانتز قرار دهید. عبارت خروجی را در {} قرار داده و با دستور echo این پیام را به سیستم بدهید که در صورت برقراری شرط مربوطه، آن را چاپ کند.
از آن‌جایی که عبارات دستوری به زبان باینری و قابل خوانش توسط زبان ماشین ترجمه می‌شوند، دستور موجود در پرانتز به شکل boolean درآمده و ارسال می‌گردد. اگر شرط صحیح نبود، وارد قسمت else شده و عبارت بعدی موجود در {} را به خروجی می‌فرستند. دستور if … else یکی از کاربردی‌ترین و ابتدایی‌ترین دستورات شرطی مناسب آموزش پی اچ پی به زبان ساده است. نمونة بالا یکی از ساده‌ترین حالت‌های تک شرطی و دو شرطی است. برقراری شروط را true فرض کرده و عدم پذیرش شرط‌ها را با نام false می‌شناسند.
کاربرد دستور شرطی elseif در php
برای نوشتن چندین عبارت شرطی نیازمند ساختاری با اما و اگرهای متفاوت هستیم. همچون زندگی روزمره که برای شرایط گوناگون، راه‌حل‌های مختلفی پیشنهاد می‌شود، این ساختار در دوره آموزش برنامه نویسی PHPنیز به شکلی دیگر آموخته خواهد شد. عبارت شرطی else if چارة این کار بوده و از تکرار کدهای بیهوده، بالا بردن حجم کار و کاهش سرعت عملکرد برنامه جلوگیری می‌کند.
نمونه مثال نمونه مثال ذکر شده در آموزش elseif
اگر در برنامة مورد نظر خود، چندین قسم شرط داشتید و ارسال جواب مورد نظر منوط به برقراری یک کدام از این شروط بود، می‌توانید به ترتیب اهمیت آن‌ها را در ساختار elseif بنشانید. اگر شرط اول پذیرفته شد، دستور برای چاپ یا انجام ارسال می‌شود، در غیر این‌صورت وارد بخش وگرنه یا همان elseif شده و عبارت‌های داخل پرانتز را چک می‌کند. حتی اگر هیچ‌کدام از این شرط‌ها مناسب نبوده و مورد تائید قرار نگرفت، با آوردن دستور else در انتهای عبارات، می‌توان به چاپ یا break یا هر دستور پایانی دیگری بسنده کرد.
در ادامة آموزش پی اچ پی (PHP) به ذکر مثالی در این رابطه می‌پردازیم:
<?php
$a=30;
$b=20;
If ($a>$b) {
echo “a is bigger than b”;
}
elseif (($a==$b) {
echo “a is equal than b”;
}
else {
echo “ b is bigger than a”;
}
?>
در این مثال طریقة نوشتن یک برنامه چند شرطی را تمرین کرده و خروجی‌های حاصل از آن را با یکدیگر مقایسه کردیم.
توابع در php
توابع یا functionها، مجموعه دستورات پکیج شده‌ای هستند که یک بار نوشته شده و در شرایط مختلف، برحسب نیاز برنامه‌نویس فراخوانی و استفاده می‌شوند. همین خاصیت در توابع، مانع از هدر رفتن وقت کدنویس و کاهش سرعت برنامه شده و صرفاْ با دادن ورودی‌های لازم، خروجی مورد نظر را دریافت می‌کنند. دوره‌های کاربردی و پروژه‌محور آموزش پی اچ پی (PHP)، به کاربر یادآوری می‌کنند که توابع، فرایند کدنویسی را پرسرعت‌تر کرده و از بازنویسی‌های چندباره و تکراری دستورات جلوگیری می‌کنند.
در آموزش پی اچ پی رایگان سایت کدیاد نیز چندین بار به این مقوله اشاره شده است. در جلسه هشتم این دوره به فراخوانی یکی از این ساختارهای بلاک شده به نام date می‌پردازیم. ذکر این نکته به‌جا است که توابع بدون پارامترهای ورودی نیز قابل استفاده بوده و گاهی اصلا نیازی به تعریف متغیرها ندارند. تمامی این نیازمندی‌ها بر اساس نوع پروژة درخواستی تعیین می‌شود.
نمونه مثال ذکر شده در آموزش ترکیب دستورات شرطی و تابع date
در ادامه به ذکر مثالی از ترکیب دستورات شرطی و تابع date در جلسة هشتم آموزش پی اچ پی پرداخته می‌شود. این مثال که در عکس بالا آورده شده، نشان می‌دهد با فراخوانی تابع date و با استفاده از شرط if، به نتیجه مورد نظر که نمایش روز یا شب بودن ساعت اتوماتیک سیستم کامپیوتر کاربر است، رسید. کافی است متغیر تعیین شده را با شرط مورد نظر مرتبط کرده و در صورت برقراری آن کلمه day ثبت شود؛ در غیر این صورت با استفاده از دستور each، کلمه night چاپ خواهد شد.
اپراتورها و ارتباط آن با عبارات شرطی
اپراتورها دستوراتی جایگزین و سهل‌الوصول هستند. با دانستن و حفظ کردن این عبارات کوچک و کاربردی، زمان برنامه‌نویسی بسیار کوتاه شده و در تمیزی کد تاثیر فوق‌العاده‌ای خواهند گذاشت. برنامه‌نویسان حرفه‌ای ترجیح می‌دهند به‌جای نوشتن دستورات سنتی و کلیشه‌ای از اپراتورها به‌عنوان دستورات میان‌بر بهره ببرند. در زبان برنامه‌نویسی php، مقادیر متنوع زیادی از این مدل دستورات تعریف شده است.
در آموزش پی اچ پی (PHP) برای برنامه‌نویس‌های تازه‌کار، لیستی کامل از اپراتورهای ریاضی، تخصیصی، مقایسه‌ای، منطقی، شرطی، آرایه‌ای، رشته‌ای، افزایشی و کاهشی ارائه شده و از آن‌ها خواسته می‌شود به یادگیری این دستورات بپردازند. در جلسات آموزشی آنلاین سایت کدیاد نیز به بررسی سه مورد باقی‌مانده از اپراتورهای منطقی پرداخته و یادآور می‌شویم که می‌توان به جای واژة equal از اپراتور == استفاده کرد.
تمرین انجام شده در آموزش اپراتور منطقی and یا &&
کاربرد اپراتورهای منطقی در php (or،xor ، and)
از اپراتورهای منطقی می‌توان برای ترکیب با عبارات شرطی استفاده کرد؛ به طوری که دستورات موجود طبق اطلاعات داده شده سنجیده و در صورت رعایت پیش‌فرض‌های آن اجرا شود. در جلسات گذشته تعدادی از اپراتورها معرفی شده‌اند. در این قسمت به بررسی سه اپراتور باقی‌مانده شاملor، xor و and پرداخته و مثالی در همین زمینه زده شده است. در جدول زیر ساختار و نتیجة حاصله از به‌کارگیری هر کدام از این سه اپراتور نمایش داده می‌شود.
|
اپراتور |
نام |
Syntax |
نتیجه |
|
And یا && |
و |
$a and $b $a && $b |
تنها زمانی دستور انجام می‌شود که هر دو شرط true باشند. |
|
Or یا || |
یا |
$a or $b $a || $b |
اگر یکی از شرط‌ها true باشد، کافی است. |
|
Xor یا xor |
یا |
$a xor $b |
کافیست یکی از شروط true باشد تا جواب مورد نظر برگردانده شود. هر دو شرط درست یا هر دو غلط باشد، جواب false است. |
Boolean چیست؟
متغیرهای Boolean همان مقادیر صحیح و غلطی هستند که در اثر مقایسه شروط به دست آمده و برگردانده می‌شوند. این پاسخ‌ها اصطلاحاْ با دو عبارت true و false شناخته شده و در بسیار از توابع php کاربرد دارند. true به منزلة ارسال کد 1 بوده و false به معنای برگرداندن 0 است. در آموزش پی اچ پی (PHP) این نکته یادآوری می‌شود که هر عبارت شرطی حاوی اپراتورهای کاربردی، پس از انجام مقایسه قادر به بازگرداندن یکی از دیجیت‌های باینری صفر یا یک است. این ارقام به زبان ماشین معنا بخشیده و امکان ارسال و دریافت اطلاعات درست را می‌دهد.
جمع‌بندی
در انتهای این جلسة آموزشی به دورة مطالب ارائه شده پرداخته و تاکید شده است که تمامی مثال‌ها و نمونه‌های مورد استفاده از سایت اصلی php به آدرس www.php.net گرفته می‌شود. همین موضوع به دانشجویان دوره کمک می‌کند تا در صورتی که علاقه‌مند به افزایش معلومات و انجام تمرینات بیشتر هستند، به سایت اصلی مراجعه کرده و سایر نمونه‌های آورده شده را نیز برای خود بنویسند. این جلسه اولین بخش از آموزش پی اچ پی (PHP) پیرامون عبارات شرطی بود که به تفصیل بیان شد.
تمرینی هم در انتهای جلسه و جهت تمرین بیشتر به دانشجویان داده شده است. موضوع این تمرین در مورد نوشتن یک پروژة کاربردی کوچک است که اشخاص آماده به خدمت سربازی را مشخص می‌کند. شروط این برنامه شامل به حد نصاب رسیدن سن افراد به ۱۸ سال تمام و عدم اشتغال به تحصیل آنان است. در صورتی که شرط‌ها برقرار باشد، فرد برای طی دوره سربازی معرفی می‌شود؛ در غیر این صورت مشمول دوره خدمت سربازی نمی‌شود. فراموش نکنیم موفقیت تنها در سایه تلاش و پشتکار امکان‌پذیر است.
قسمت قبلی آموزش رایگان php:
قسمت بعدی آموزش رایگان php :
یا جهت مشاهده ویدیوهای اموزشی آموزش رایگان پی اچ پی وارد این صفحه شوید.