جی کوئری (Jquery) نام یک فریم ورک یا بهتر است بگوییم کتابخانه غنی مربوط به زبان جاوا اسکریپت (JavaScript) می‌باشد؛ جی کوئری به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارد، امروزه در پروژه‌های متوسط و کوچک به وفور استفاده میشود. در صورت یادگیری فریمورک Jquery، دیگر نیاز نیست چندین خط کد جاوا اسکریپت بنویسید. این فریمورک با ساده‌سازی که انجام می‌دهد، ساخت صفحات HTML را آسان‌تر می‌کند. هرچقدر با ماهیت جاوا اسکریپت بیشتر آشنا باشید، به درک بهتری از jQuery خواهید رسید. امروزه بر سر اینکه این فریمورک به پایان خود نزدیک است، به شدت بین متخصصین آی‌تی بحث میشود؛ اما بزرگ‌ترین کمپانی‌ها، مثل گوگل، مایکروسافت، نت‌فلیکس و ... در وبسایت خود از تکنولوژی JQuery استفاده کرده‌اند.
قصد داریم تا مزایا و معایب فریمورک جی کوئری را به شکل تخصصی در کدیاد مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم.
ویژگی‌های جی کوئری
در ادامه به شرح برخی از ویژگی‌هایی که فریمورک جی کوئری را به صورت کامل توضیح می‌دهند، خواهیم پرداخت:
- توابع مفید: توابع و ابزارهای موجود در Jquery، به شما جهت انجام کارهای رایج و پیش پا افتاده، کمک بسزایی می‌کنند.
- سازگاری با مرورگرهای مختلف: در صورتی که در پروژه خود از جی کوئری استفاده کنید، خروجی یکسان در تمامی مرورگرها تضمین‌شده خواهد بود.
- تکنولوژی AJAX: تمامی داده‌ها، بدون اینکه صفحات بارگزاری شوند، از طریق سرور دریافت خواهند شد.
- انیمیشن‌ها: به سادگی قادر خواهید بود تا به کمک Jquery، جلوه‌های بصری جذابی را ایجاد کنید.
- قابلیت DOM: به سادگی عناصر HTML را ایجاد، انتخاب، ویرایش و یا اصلاح نمایید
کاربردهای جی کوئری
حالا که با ویژگی‌های فریمورک Jquery آشنا شده‌ایم، لازم است بدانیم که این تکنولوژی در چه پروژه‌هایی بیشتر کارآمد است:
- توسعه سایت ریسپانسیو: به کمک جی کوئری، امکان توسعه سایت‌هایی که با مرورگرها و دستگاه‌های مختلف سازگاری دارند، میسر است.
- ایجاد محتوای پویا: به کمک جی کوئری، امکان توسعه صفحات وب تعاملی که با توجه به اقدامات و داده‌های کاربران تغییر کند، وجود دارد.
- مدیریت درخواست‌های AJAX: با Jquery، بدون لود شدن صفحه و علی‌الخصوص به صورت غیر همزمان، امکان رسیدگی به درخواست‌های سمت سرور وجود خواهد داشت.
- توسعه اسلایدر و گالری: به صورت کاملا پویا و ساده، یک گالری یا اسلایدر جذاب و مدرن خلق کنید.
- مدیریت فرم‌ها: با جی کوئری، عملیات پردازش یا اعتبارسنجی داده‌ها را انجام دهید.
معماری و ساختار جی کوئری
به صورت کلی جی کوئری یک کتابخانه جاوا اسکریپت محسوب میشود؛ به معنای دیگر این فریمورک بر پایه جاوا اسکریپت ساخته شده‌است.
در واقع این یک الگو یا معماری جدید نیست و فقط سطح بالاتری از JavaScript را ارائه می‌دهد. با دیدن آموزش رایگان و جامع JavaScript به راحتی، مسلط بر جی کوئری خواهید شد.
- فرمت فایل: فایل‌های جی کوئری با فرمت js. که شامل توابع و کدهای جاوا اسکریپت است، تعریف می‌شوند.
- متد زنجیره‌ای: متد زنجیره‌ای در فریمورک Jquery، باعث اتصال چندین متد به یکدیگر میشود؛ نتیجه آن بهبود خوانایی و کارایی کدها است.
- ابزارهای کاربردی: فراتر از ویژگی DOM که مدیریت المان‌ها و عناصرهای صفحه را برعهده دارد، شما می‌توانید ویژگی عناصر، مثل انیمیشن‌ها و استایل‌ها را از طریق CSS تغییر دهید.
- مدیریت ایونت‌ها / رویدادها: فریمورک جی کوئری دارای یک سیستم قوی و پویا، جهت مدیریت رویدادهای مختلف سمت کاربر، مثل حرکت ماوس، کلیک، ارسال فرم و ... است.
- DOM Manipulation: ساختار صفحه وب (HTML) را بدون بارگزاری مجدد صفحه (AJAX) دستکاری می‌کند.
تفاوت JQuery با Ajax
Ajax و Jquery دو زبان مجزا، با وظایف متفاوتی هستند. در ادامه به تفاوت‌های این دو می‌پردازیم.
- خوانایی HTML: به صورت کلی هدف Jquery، ایجاد رابط‌های کاربری آنلاین است و به سادگی HTML را رندر می‌کند؛ در سوی مقابل Ajax این کار را نمی‌تواند انجام دهد، چرا که یک زبان پیشرفته، قادر به خواندن زبان ساده (HTML) نیست.
- ماهیت: Ajax یک تکنیک برای ارتباط غیر همزمان بین صفحات وب و سرورها است و به هیچ عنوان فریمورک محسوب نمی‌شود؛ در سمت مقابل جی کوئری یک کتابخانه قدرتمند در زبان جاوا اسکریپت (JavaScript) است که مدیریت رویدادها، انیمیشن‌های صفحات و Ajax و ... را ساده‌سازی می‌کند.
- نحوه اجرا: درحالی‌که Ajax را فقط در مرورگر می‌توان اجرا کرد، اما فایل‌های جی کوئری (با فرمت .js) را می‌توانید خارج از مرورگر نیز اجرا نمایید.
- ایجاد کد و درخواست: در Ajax برای ایجاد درخواست، از متد () Ajax و در جی کوئری از متد () get استفاده میشود.
مزایای کتابخانه JQuery
در ادامه به بررسی مزایای فریمورک جی کوئری می‌پردازیم:
- ساختار ساده: در صورت یاد داشتن جاوا اسکریپت، نیاز به یادگیری ساختار جدید نخواهید داشت؛ به همین دلیل فرآیند یادگیری ساده‌تر میشود.
- پشتیبانی از ویژگی Ajax: ویژگی Ajax نه‌تنها سرعت صفحات را بهبود می‌بخشد، به زیبایی بصری صفحه نیز کمک بسزایی می‌کند.
- کامیونیتی قوی: جامعه فریمورک Jquery بسیار گسترده است و به همین دلیل، به سرعت می‌توانید پلاگین‌هایی که به سرعت طراحی کمک می‌کنند را پیدا کنید.
- تمیز بودن کدها: توابع و دستورات جی کوئری بسیار تمیز و مرتب هستند و از نوشتن کدهای اضافه جلوگیری می‌کند؛ همچنین این کدها در جی کوئری قابلیت استفاده مجدد را دارد.
معایب کتابخانه JQuery
در ادامه به بررسی معایب فریمورک جی کوئری می‌پردازیم:
- اجباری بودن فایل جاوا اسکریپت جی کوئری: جهت اجرای دستوران JQuery، وجود یک فایل جاوا اسکریپت مربوط به جی کوئری اجباریست؛ اگر چه این فایل حجم زیادی ندارد، اما برای اجرا در رایانه شخصی و سرور، وجود آن الزامی است.
- سرعت پایین کدها: کدهای جی کوئری در مقایسه با PHP یا ASP.NET بسیار کندتر هستند. این کندی در پروژه‌های بزرگ بسیار به چشم می‌آید.
- پیش‌نیاز اجباری: یادگیری CSS ،HTML و JavaScript که به عنوان پیش‌نیاز جی کوئری شناخته می‌شوند، اجباری است.
- باگ‌های امنیتی: بسیار از وبسایت‌های بزرگ جهان، از طریق حفره‌های امنیتی کدهای jQuery هک می‌شوند.
نحوه استفاده از جی کوئری
در ادامه نحوه استفاده از جی کوئری را به صورت قدم به قدم یاد خواهید گرفت.
1- فایل جی کوئری را استفاده کنید
دو روش جهت استفاده از فایل‌های JQuery وجود دارد:
- کتابخانه جی کوئری را از سایت رسمی آن، یعنی JQuery.com دانلود کنید
- جی کوئری را از CDN یا گوگل دیافت کنید
در سایت رسمی، دو نسخه قابل دانلود است. نسخه Product Version برای سایت‌های فعال است، چرا که کدهای آن فشرده‌سازی شده‌است. نسخه توسعه، برای آزمایش و توسعه است (زمانی که قصد ایجاد پروژه جدید دارید).
2- نحوه استفاده از کتابخانه JQuery دانلود شده
کتابخانه دانلود شده مربوط به جاوا اسکریپت جی کوئری را در Head و به صورت زیر فراخوانی کنید:
<head>
<script src="jquery-3.7.1.min.js"></script>
</head>
3- نحوه استفاده از کتابخانه Jquery - روش CDN
اگر فایل مربوط به کتابخانه جی کوئری در هاست یا سیستم شما قرار ندارد، آن را از طریق CDN فراخوانی کنید. نمونه آن به شکل زیر آمده است:
<head>
<script src="https://ajax.googleapis.com/ajax/libs/jquery/3.7.1/jquery.min.js"></script>
</head>
نتیجه‌گیری
برخلاف اینکه خیلی از توسعه‌دهندگان معتقدند که تکنولوژی‌های بهتری از جی کوئری وجود دارند، اما آمار و ارقام خلاف این موضوع را ثابت می‌کند. جی کوئری هنوز هم برترین کتابخانه زبان JavaScript به شمار می‌آید.
طبق آخرین آمار، فریمورک jQuery، سومین تکنولوژی محبوب در دنیای وب محسوب میشود؛ در نتیجه جی کوئری نه‌تنها هنوز زنده است و مورد استفاده توسعه‌دهندگان وب قرار می‌گیرد، بلکه کاملا ارزش یادگیری دارد.
در کنار این موضوع، از مزایای فریمورک جی کوئری، مثل ساده‌سازی کدهای جاوا اسکریپت، مدیریت رویدادهای صفحه وب و علی‌الخصوص امکان خلق جلوه‌های بصری وب، نباید غافل شویم. در صورتی که علاقه به یاد گرفتن این زبان دارید، به شما دوره آموزشی رایگان jQuery کدیار را پیشنهاد می‌کنیم.
سوالات متداول
1- آیا جی کوئری هنوز ارزش یادگیری دارد؟
بله؛ عل‌رغم ظهور تکنولوژی‌ها و بروزرسانی‌های جدید جاوا اسکریپت، جی کوئری کمتر مورد توجه توسعه‌دهندگان جدید قرار می‌گیرد. با این وجود هنوز هم برای پروژه‌هایی با تکنولوژی قدیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2- آیا هنوز هم سایت‌ها از تکنولوژی Jquery استفاده می‌کنند؟
بله؛ طبق آخرین آماری که در سال 2022 منتشر شد، در بین 10 میلیون وبسایت محبوب، بیش از 77 درصد آنها از تکنولوژی جی کوئری استفاده می‌کردند. دلیل این آمار فوق‌العاده، کتابخانه غنی Jquery می‌باشد.
3- جایگزین جی کوئری چیست؟
انتخاب جایگزین برای Jquery، کاملا به نیازهای پروژه بستگی دارد. اما در بحث توسعه رابط کاربری که در آن کامپوننت از اهمیت زیادی برخوردار است، React و Vue.js انتخاب‌های عالی هستند.
4- آیا تکنولوژی Jquery امن است؟
مانند هر تکنولوژی و نرم‌افزار دیگر، جی کوئری هم دارای باگ‌‌ها و آسیب‌پذیری‌های امنیتی است. این آسیب‌پذیری‌ها می‌توانند از طریق XSS تا مسائل شدیدتر مثل RCE متغیر باشند.
5- Ajax بهتر است یا JQuery؟
با توجه به اینکه هر یک از این دو، وظیفه و کار متفاوتی را انجام می‌دهند، مقایسه آنها کار اشتباه و غیر منصفانه‌ای است.