در دنیای امروزی ما بمباران حجم عظیمی از اطلاعات و داده‌هایی هستیم که می‌بایست درمیان سیستم‌های متفاوت جابه‌جا شوند. این اطلاعات در عصر تکنولوژی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به این منظور طراحان، توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان، باید بدانند که چگونه این داده‌ها را ذخیره کنند و از آن‌ها نگهداری کنند تا بدون  هیچ مشکلی و با نظم مشخص به راحتی بتوان به آن‌ها دسترسی داشت. استفاده از پایگاه داده به منظور ذخیره و سازماندهی اطلاعات امری بسیار ضروری است چرا که بدون سازماندهی نمی‌توان بر تمامی یا بخشی از داده‌ها دسترسی داشت و آن‌ها را بررسی و مورد پردازش قرار داد. برنامه‌نویسان با شناخت کامل از پایگاه داده و انواع آن‌ها می‌توانند نرم‌افزارهای کاربردی ایجاد کنند. در این مطلب آموزشی قصد داریم به معرفی بیشتر پایگاه‌های داده بپردازیم با ما همراه باشید.

دیتابیس چیست؟

دیتابیس یا پایگاه داده شامل اطلاعاتی است که بر اساس نظم، ترتیب و قوانین مشخصی در کنار هم قرار می‌گیرند و از آن‌ها نگهداری می‌شود. در علوم کامپیوتر دیتابیس به محلی گفته می‌شود که اطلاعات مربوط به یک برنامه، نرم‌افزار و یا وب سایت در آنجا ذخیره و نگهداری می‌گردد. دیتابیس کمک می‌کند تا دسترسی و مدیریت اطلاعات ذخیره شده به راحتی صورت گیرد. همچنین اطلاعات به صورت دقیق و با نظم مشخص ذخیره می‌شوند تا در کوتاه‌ترین زمان بتوان به بخش یا کل آن‌ها دسترسی پیدا کرد. از مزایای استفاده دیتابیس این است که تمامی داده‌ها یا اطلاعات مستقل از دیگر هستند و به راحتی می‌توان برخی از آنها را حذف کرد یا تغییراتی در آن‌ها ایجاد کرد. داده‌ها به دو روش کلی سازماندهی می‌شوند.

دیتابیس رابطه‌ای (SQL)

این نوع بانک اطلاعاتی تمامی داده‌ها را بسیار مرتب قرار می‌دهد و به نوعی خیلی سختگیرانه عمل می‌کند. به منظور اینکه بانک اطلاعاتی رابطه‌ای به نحو احسنت عملکرد خود را ارائه دهد لازم است که تمامی اطلاعات به صورت صحیح و کاملاً ساختارمند ذخیره شوند. بانک اطلاعاتی رابطه ای اطلاعات را در جداول موجودیت‌ها و ردیف‌ها قرار می‌دهد. برای نمایش هر کدام می‌بایست از ستون.ها استفاده کنیم این حساسیت بالا در نظم و ترتیب داده‌ها استفاده از SQI را برای تجارت‌هایی با میزان ریسک بالا ضروری کرده است. عیب بزرگ این بانک اطلاعاتی این است که اگر نیاز داشته باشید آیتمی را اضافه کنید یا ویرایش کنید می‌بایست تمامی اطلاعات را به منظور همگام سازی مجدداً ویرایش کرد.

دیتابیس غیر رابطه‌ای (NoSQL)

اگر اطلاعات ساختاری درستی نداشتند می‌بایست از نوع بانک اطلاعاتی غیر رابطه‌ای استفاده کرد. این سبک بسیار منعطف‌تر از سبک رابطه‌ای‌ است. NoSQL اطلاعات مرتبط با هم در یک فایل جدا قرار می‌گیرند. این نوع بانک اطلاعاتی به جای اینکه داده‌ها به کمک جدول و ستون مرتب کند آنها را در سند ذخیره می‌کند. در نتیجه به راحتی می‌توان آن‌ها را یافت. این سبک ضمن درک‌پذیری بیشتر نیازمند پردازش و حافظه بیشتری است. اپلیکیشن‌هایی که به زبان‌های برنامه‌نویسی شی گرا مانند جاوا، پایتون و php نوشته می‌شوند به کمک بانک اطلاعاتی SQL ارائه می‌شوند. اما NoSQL به کار توسعه‌دهندگانی می‌آید که از طریق APIها به داده‌ها دسترسی پیدا می‌کنند. حتی بدون بدون هیچ پیش زمینه‌ای از SQL و معماری بانک اطلاعاتی می‌توانند از طریق آنها کار کند.

استفاده‌ی امروزی ما از پایگاه‌های داده

امروزه به دلیل حجم زیاد داده‌ها و مشکلات فراوان در ذخیره و مدیریت کردن آن‌ها ما نیاز داریم که به سراغ دیتابیس‌های غیر رابطه‌ای برویم. همان طور که اشاره شد. پایگاه داده‌های غیر رابطه‌ای یا NoSql ها پایگاه داده‌هایی هستند که بر خلاف پایگاه داده‌های رابطه‌ای اطلاعات را درون جداول ذخیره نمی‌کنند. اطلاعات مورد نظر را طبق استانداردی که برای آن ها در نظر گرفته شده درون داکیومنت‌ها یا رویدادها یا ستون‌های مشخص و ... ذخیره می‌شوند. امروزه به دلیل اینکه پایگاه داده‌های رابطه‌ای توان ذخیره و مدیریت داده‌ها با حجم بسیار بالا را ندارند و از عملکرد ضعیفی برای ذخیره و مدیریت کردن داده‌های بزرگ از خودشان نشان می‌دهند. پایگاه داده‌های غیر رابطه‌ای از محبوبیت بالایی برخورددار می‌باشند.

انواع پایگاه داده‌های غیر رابطه‌ای:

1. MongoDB
2. Neo4j
3. Cassandra
4. Redis

معرفی MongoDB

مونگودی‌بی یک پایگاه داده غیر رابطه‌ای است که بر اساس زبان برنامه‌نویسی سی پلاس پلاس طراحی شده. این دیتابیس اپن سورس است و به صورت رایگان در اختیار عموم قرار می‌گیرد. MongoDB نوعی تکنولوژی non-relational محسوب می‌شود که تحت عنوان دیتابس غیر رابطه‌ای ضمن حمایت از اطلاعات متفاوت ارائه شد.

ویژگی‌های مهم MongoDB:

1. پشتیبانی از Ad Hoc Query

2. داده‌ها را در قالب Document های مختلف ذخیره می‌کند.
3. یکی از مهندسی دیتابیس‌ها در مجموعه Document Base Store ها می‌باشد.
4. بسیار مناسب برای برنامه‌نویسی شی گرا می‌باشد.
5. در مباحث Real Time به شدت پر قدرت عمل می‌کند.
6. ایندکس گذاری سطح بالا
7. امکان مدیریت performance  در تمامی مراحل کار
8. هر نوع اطلاعاتی در این پایگاه قابلیت دسته‌بندی دارد.

کاربرد اصلی دیتابیس مانگو دی بی (MongoDB)

در سال ۲۰۰۹ مانگودی‌بی به عنوان یک محصول مستقل و متن‌ باز با هدف یکپارچه‌سازی سریع و آسان داده‌ها در برخی از برنامه‌های کاربردی ارائه شد. این پایگاه برخلاف پایگاه داده‌های رابطه‌ای داده‌های ساختار یافته را در سندی با چهارچوب شبیه JSON ذخیره می‌کند. در صورتی که داده‌های رابطه‌ای اطلاعات را در جدول ذخیره می‌کردند. به همین خاطر از مونگودی‌بی بیشتر در پروژه‌های با حجم بالا استفاده می‌شود.

مزایای MongoDB:

1. جالب است بدانید که این نوع پایگاه داده همانند سایر دیتابس‌های غیر رابطه‌ای نیازی به هیچ مدل از پیش تعریف شده ندارد.
2. سنجش پایگاه‌های داده‌ی MongoDB در مقایسه با پایگاه‌های داده‌ی ارتباطی بسیار آسان‌تر می‌باشد. چرا که ضمن فراهم کردن انعطاف لازم می‌توان در یک سند تعداد فیلدهای لازم را ایجاد کرد و به راحتی هر گونه اطلاعات را ذخیره کند.
3. شاید کمی درک این مساله سخت باشد اما داشتن اسناد مهم در دیتابیس می‌تواند در هزینه و زمان شما صرفه‌جویی کند. چرا که نیاز به اتصال پایگاه داده کاهش می‌یابد.
4. MongoDB به کمک چند زبان برنامه‌نویسی می‌تواند انواع داده‌های اصلی را ترسیم کند.
5. مزیت مقیاس‌پذیری افقی آن را به یک دیتابیس ویژه برای اپلیکیشن‌های مرتبط با داده‌ها حجیم تبدیل کرده است.
6. از بهترین مزیت‌ها موگودی‌بی انعطاف‌پذیری است. این مزیت کمک می‌کند ضمن ایجاد تغییرات سریع به راحتی با موقعیت و اطلاعات جدید سازگار شود. به همین خاطر از این دیتابیس برای حمایت از بزرگ‌ترین و حجیم‌ترین داده‌ها و روابط استفاده می‌شود.

مثال‌های بارزی از حضور دیتابیس موگودی‌بی

• ساخت بازی
• تفسیر و تحلیل داده‌های آماری
• تجارت‌هایی که برمبنای الکترونیک است.
• حفظ اطلاعات در یک وب سایت
• تبت و نگهداری وقایع
• نرم‌افزارها و مدیریت محتوا و سند
• طراحی و توسعه‌ی اپلیکیشن‌های موبایل
• حمایت مسائلی با حجم اطلاعات بالا

پیش نیاز‌های دوره آموزش دیتابیس MongoDB

اگر با مباحث دیتابیس و پایگاه داده رابطه‌ای Sql Server آشنا باشید خیلی راحت می‌توانید به این دیتابیس مسلط شوید.

در پایان

در این مطلب به برسی ویژگی‌های و مزیت استفاده از دیتابیس موگودی‌بی پرداختیم. اگر ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها به نحو احسنت برای شما حائز اهمیت است توصیه می‌کنیم از دوره‌ی حرفه‌ای آموزش دیتابیس MongoDB از مقدماتی تا پیشرفته از مجموعه کدیاد بهره ببرید. ما در این دوره به بررسی تخصصی دیتابیس MongoDB می‌پردازیم و مباحث صفر تا صد این دیتابیس را به صورت کامل و با تمرین‌ها و پروژه‌های زیاد بررسی می‌کنیم.  تمرکز اصلی ما در این دوره بر روی مهندسی داده و استفاده‌ی دیتابیس در مباحث مهندسی داده می‌باشد. البته نگران نباشید. دوستانی که توسعه‌دهنده هستند هم می‌توانند از این دوره استفاده کنند و از این دیتابیس پر قدرت در پروژه‌های خوشان استفاده کنند.